door Wubbo Oerenvelde
Sinterklaas wordt alom geprezen als de grote kindervriend en onbaatzuchtige weldoener. Zijn filantropische aard lijkt onmiskenbaar: jaarlijks geeft hij miljoenen kinderen een heerlijke tijd door hen cadeau’s te geven. Maar klopt dit beeld wel? Een simpele rekensom laat zien dat er tijdens de Sinterklaastijd miljarden worden omgezet. Een goede reden om eens grondig door de jaarrekeningen van de goedheiligman te pluizen. Dat blijkt echter niet gemakkelijk: wie het probeert stuit op een ondoorzichtig web van lege BV’s en firma’s die ook nog eens middels ingewikkelde constructies in belastingparadijzen gehuisvest zijn.
Dit roept de terechte vraag op: waarom deze schimmige bedrijfsstructuur? Heeft de goedheiligman dan toch iets te verbergen?
Het aloude adagium “follow the money” wijst ons zoals altijd te weg. Zo blijkt dat Sint Nicolaas – of Kees van den Barg, zoals hij in het echt heet – structureel forse winsten maakt. Over het jaar 2023 heeft zijn imperium een omzet van maar liefst 6,8 miljard gedraaid en is er 9,6 miljoen aan dividend uitgekeerd. Waar komt dit geld allemaal vandaan?
Onze (anonieme) onderzoeksjournalist is aan het speuren gegaan en ontdekte dat er allereerst talrijke exorbitante geldbedragen vanuit de speelgoedbranche worden overgemaakt naar de bv’s van de Sinterklaas-holding. Daarnaast profiteert de goedheiligman van ongelooflijke inkoopkortingen die nauwelijks te rijmen zijn met internationale handelsafspraken.
Een tweede geldstroom hangt samen met het merkrecht en de deponering van het “merk” Sinterklaas. Vanwege reeds decennia geleden bedongen afspraken ontvangt de Sint voor iedere keer dat zijn beeltenis (“een man met witte baard, rode mantel en rode mijter, vaak in combinatie met wit paard en staf”) gepubliceerd wordt een bedrag. Dit bedrag verschilt per medium, oplage of – in het geval van televisie op film – lengte waarop het “merk” in beeld verschijnt. Alleen vanwege dit merkrecht stroomt er jaarlijks 33 miljoen euro het Sinterklaasemperium binnen.
Dit merkrecht is via een omweg ook van toepassing op audio (en muziek), waardoor op alle liedjes, cd’s en zelfs streams van Sinterklaasliedjes een paar cent winst wordt gemaakt. Schrik niet, dit betekent ook nog een slordige 12 miljoen voor de Sint.
Natuurlijk zijn er ook kosten. Het onderhoud van de Stoomboot en reserveboten, kleding en styling, benzine en onderhoud aan het vastgoed van de Sint kost vele tonnen per jaar. De inkoop van speelgoed en cadeau’s is de grootste klap: 2,2 miljard per jaar. Maar dit bedrag valt in het niet met de totale winst, die in de vele miljarden loopt. Vanwege het ondoorzichtige web aan bv’s is dit niet exact te berekenen, maar experts vermoeden dat het bedrag rond de 4 miljard per jaar ligt – en dan zijn er daarnaast nog geruchten dat er veel geld verdiend wordt dat buiten de boeken gehouden wordt.
Dan is er nog de kwestie van het personeel. Profiteren de medewerkers van de Sint (“Pieten”) ook van deze astronomische inkomsten? Het antwoord is een duidelijke ‘nee’. De jaarcijfers laten zien dat er in het voorgaande kalenderjaar (2023) 9,2 miljoen aan salaris is uitgekeerd. Dat klinkt als een hoog bedrag, maar aangezien er 785 pieten in dienst zijn komt dit op een bedrag van nog geen 1000 euro in de maand per Piet (bruto). Nu is het wel zo dat de Pieten kost en inwoning krijgen in het landgoed van de Sint (gelegen op twintig kilometer van Sevilla), maar er zijn ernstige vermoedens dat de omstandigheden aldaar schrijnend zijn. Het landgoed is niet toegankelijk (er staan metershoge hekken omheen en er is camerabeveiliging), maar analyse van satellietbeelden toont aan dat het landgoed een paleis-villa bevat, acht zwembaden, enkele grote tuinen en een enorme patio, en slechts één loods van amper 500 m2 waar de Pieten zouden wonen. De vraag rijst bovendien of of de Pieten zelf het landgoed kunnen verlaten. Anders gezegd: de Pieten lijken meer de lijfeigenen te zijn van de Sint dan dat hier sprake is van een vrijwillige arbeidsrelatie.
Al met al kunnen we veilig zeggen dat de Sint niet de barmhartige goedheiligman is die velen denken dat hij is. Is het illegaal wat hij doet? Nee, voor zover we weten niet. De Sint verdient zijn geld waarschijnlijk eerlijk en draagt ook netjes zijn belasting af (al zoekt hij met zijn belastingconstructies de grenzen op van wat we normaliter deugdelijk vinden). Maar moreel gezien rijzen er grote vragen wanneer een ‘kinderheilige’ – onder het mom van filantropie – zichzelf zó excessief verrijkt en een absoluut luizenleventje leidt. Sint Nicolaas leidt een ongekend luxe bestaan waarvoor hij welgeteld één, hooguit twee maanden per jaar werkt. Uiteindelijk is de Sint dus niet meer dan een gehaaide zakenman die op slimme wijze grof geld verdient aan iets wat aan de buitenkant groothartig en gul lijkt. Sinterklaas is een ordinaire geldharker, maar dan eentje die dat niet eerlijk toegeeft maar zich in plaats daarvan voordoet als een beminnelijke, onzelfzuchtige weldoener. En dat steekt.
Lees ook:
5 redenen waarom Sinterklaas een Hoax is!
Recensie: Het Sinterklaasjournaal
7 Hilarische Sinterklaascartoons
